Eğitim ve öğretim, çocuğun yaşına ve zihinsel gelişmişlik düzeyine göre düzenlenir. Bu durum, din eğitimi ve Allah anlatılırken çok daha önem kazanmaktadır. Çocuğun yaşına ve zihinsel gelişim düzeyine göre anlatılmayan Allah, çocuk tarafından anlaşılmayabilir; hatta yanlış anlaşılabilir.
Anne ve babalar, çocuklarına Allah’ı anlatmasa bile çocuk kendisi Allah ile ilgili sorular soracaktır. Peki çocuğun yaşına göre Allah, çocuklara nasıl tanıtılabilir?
1) 2-3 Yaşlar: Bu yaşlarda değer ve inançlar oluşmaya başlar. Çocuk konuşmayı ve kelimeleri öğrendiği için Allah, inşallah, maşallah, peygamber, melek gibi kelimeler kullanılmalıdır. Besmele ve kelime-i tevhid sık sık sesli olarak söylenmelidir.
2) 4-5 Yaşlar: Gördüğü her şeyin insan eliyle yapıldığını düşünen çocuğun, Allah’ı büyük bir insana benzetmesini ve bu yönde sorular sormasını da anlayışla karşılamak gerekiyor. Ancak bu noktada ‘Allah baba’ ifadesini kullanmak ya da ‘Allah gökyüzünde oturur. Cennette oturur.’ şeklinde İslam itikadına aykırı cevaplar vermek de uygun görülmüyor. Allah’ın maddi bir varlık olmadığı, bu nedenle maddi varlıkların özelliklerine sahip olmadığını uygun bir dille açıklamak gerekiyor.
Çocukların sevgiyle ilgili kavramları öğrendiği bu yaşlarda, Allah’ın kullarını ne kadar çok sevdiğini ve yarattığı şeylerle bunu bizlere nasıl gösterdiğini anlatmak gerekiyor. Okul öncesi eğitimde masalların ve dinî hikâyelerin rolü büyük olduğundan, doğru davranışları ve dini bu yolla öğretmek de daha kolay kabul ediliyor. Ayrıca bu yaştaki çocuklara ibadet ve dua gibi şeyler ilgi çekici geldiğinden, bu konularda anne babayı taklit etmelerine izin vermek gerekiyor. Çocuğun yanında namaz kılmak, camiye giderken onu da götürmek, yemeklerden önce ve sonra verdiği nimetlerden dolayı Allah’a sesli olarak şükretmek, namazlardan sonra yine sesli olarak dua etmek çocuğu Allah’a yaklaştırıyor.
Bu yaşlardaki çocuklarda ölüm korkusu yaygındır. Anne veya babasının ölebileceğini düşünürler. Kendisinin de ölebileceğini düşünebilirler. Bu yaşlarda ölüm ve ahiret uygun din ile anlatılmalıdır.
3) 6-7 Yaşlar: Çocuklar bu yaşlarda dini eğitimi yaşına uygun olarak öğrenebilir. Taktir edilme ve beğenilme yaşlarıdır. Anne ve babasından gördüklerini uygulayıp taktir almak isterler. Çocuğa din ile ilgili bilgiler verilmeli; çocuk öğrendikçe ödül ve taktir verilebilir. Bu yaşlarda çocuklar, dini inancı anne ve babalarından görerek çok iyi öğrenirler.
4) 8-9 Yaşlar: Soyut düşünme yaşlarına geçiş dönemidir. Bu yaşlardan itibaren çocuğun zihinsel gelişimine göre çizgi film ve videolardan yararlanılarak dini eğitim alabilir. Çocuk artık sosyal ortama daha çok girmekte ve arkadaşlarından etkilenmektedir. Anne ve babalar daha önce gerekli bilgileri vermişse bu yaşlarda sosyal çevreden olumsuz etkilenmeyecektir.
5) 10-13 Yaşlar: Ergenlik dönemidir. Eğer çocuk ergenliğe girmişse soyut düşünme yetisi de gelişmiş olacaktır. Ölümü, Allah’ı, günahı, cehennemi kavrar. Ancak artı bu yaşlarda sorgulayıcı bir yapıya sahiptir. Bu dönemde eleştirel düşünmeye ve sorgulayıcı bir tavır takınmaya başlayan çocuk, özellikle aile bireylerinin söylediklerine karşı daha tepkili ve şüpheci yaklaşabiliyor. Bu nedenle, bu yaşlarda verilecek temel din eğitimi aile bireylerinden ziyade arkadaş çevresine, cami ve okul derslerine bırakılmalıdır.
Selam ve saygılarımla.
