Diyetisyen Gamze Ergöç

Besinler İlacınız, İlacınız Besinler Olsun!

Diyetisyen Gamze Ergöç

Obezite bir hastalık olarak kabul edildiğinden her hastalıkta olduğu gibi düzeltilmesinde ilaçların kullanılması da düşünülür. Ancak ilaç bir hastalığın iyileşmesi için belirli süre kullanılır. Bunun yanında bazı ilaçlar, örneğin diyabette kullanılan ilaçlar gibi ömür boyu kullanılır. Obezitenin ilaç tedavisi bundan biraz farklıdır. İlaç kullanımında aşağıdaki kriterlere göre karar verilir;

1. Bireyin gerçekten obez olması (BKİ 30 ve üstü) 

2. En az 6 ay süre ile egzersiz ve davranış değişikliğiyle desteklenmiş düşük kalorili dengeli diyeti uyguladığı halde zayıflayamamış olması. İlaç ancak hekim kontrolünde kullanılır.  

Kullanılacak ilaçta aranan nitelikler şöyledir;

1. 6 ay kullanıldığında etkisi klinik deneylerle görülebilmeli,

2. İki yıl kullanıldığında hiç bir yan etkisi görülmemiş olmalı,

3. Bedendeki yağı azaltıcı fakat yağsız dokuyu koruyucu olmalı,

4. Bağımlılık yapmamalı.

İlaçlar iki yönde etki eder. Birincisi besinlerle enerji alımını azaltmak, ikincisi enerji harcamasını artırmak. Günümüzde hekim denetiminde kullanılan ilaçların başında ince bağırsaktan yağ emilimini azaltan orlistat (x enical ) gelir. Bu ilaç yağ emilimini %30 oranında azaltır. Ancak yağla birlikte yağda eriyen ADEK vitaminlerinin emilimini de azalır. İlaç alındığı sürece etkilidir. Devamlı kullanıldığında bu vitaminlerin yetersizliklerine neden olabilir. Çoğu kişi bu ilaçla zayıfladıktan sonra ilacı kesip eski beslenme alışkanlığına döndüğü için uzun dönem beden ağırlığının korunmasında etkili olmamaktadır. Enerji harcamasını arttırıcı ilaçlar da kullanıldığı sürede etkilidir. Beslenme ve yaşam biçimi değişmediği sürece beden ağırlığının denetiminde etkisi olmaz. 

Son yıllarda insanlar bitkisel kaynaklı çay ve tablet şeklinde hazırlanmış çeşitli ürünleri zayıflamak için kullanmaktadır. Bunlar aktarlarda ya da beslenme takviyesi adı altında bazı firmalar tarafından satılmaktadır. Aktarlarda “zayıflama çayı ” gibi levhalara rastlamak mümkündür. Bu ürünlerin bazıları Tarım ve Köyişleri Bakanlığı izniyle yurt dışından getirilmiştir. Zayıflama amacıyla kullanılacak bu ürünlerde Sağlık Bakanlığı’nın onayı gereklidir. Bu ürünler; içerikleri, nasıl etki ettikleri, nasıl kullanılacağı, ne kadar süre kullanılacağı, yan etkileri olup olmadığı incelenerek satın alınmalıdır. “Her bitkisel ilaç iyidir” söylemi doğru değildir. Onun, içindeki bazı öğeler besinlerimizdeki öğelerle olumsuz etkileşim içinde olabilir. Üstün teknolojiyle hazırlanmamış olanlarda zararlı öğeler bulunabilir. Bitkiler ancak iyi bilindiğinde yararlıdır. 

Çoğu kişi yeşilçayı zayıflama için kullanmaktadır. Yeşil ya da siyah çay kafein içerir. Kafein metabolizmayı hızlandırır, yağ yakımını artırır. Ancak aşırı kafein alımı idrarla kalsiyum atımını artırır. Yeterli kalsiyum almayanlarda aşırı çay içmek kemik erime riskini artırır. Ayrıca yemekle birlikte içilen çay besinlerimizde ki demirin ince bağırsaktan kana emilmesini azalttığından, demir gereksinmesi çok olan doğurganlık dönemi kadınlarda kansızlık riskini artırır. Yemekten bir saat sonra içilmesi önerilir.

Yazarın Diğer Yazıları