Sosyal Medya Adaleti

Sosyal medyaya yansıyan adli vakaların hızlıca çözüme kavuşup, yansımayanların kaderlerine mahkûm olduğu bir dönemden geçiyoruz. Bir hadise, sosyal medyada ne kadar tepki alıyorsa o kadar fazla gündem oluyor, o kadar hızlı çözüm buluyor ya da en azından bunlar için çaba gösteriliyor. Allah korusun, başınıza bir hadise gelirse ve bir şekilde kameralar bu hadiseyi kayda alıyorsa çözüm için bir şansınız var demektir. Olay bir de sosyal medyaya yansımış ve yüksek miktarda etkileşim almışsa o zaman çözüm çok daha kolay. Halkın, yargı kuvvetini eline alıp yargılama yaptığı bir sistem demek isterdim fakat burada halk sadece sosyal medya kullanıcıları, tüm halkı temsil etmedikleri gibi ceza vermek gibi bir yetkileri de yok. Zaten halka bıraksanız birçok olayda idam kararı çıkabilir. İyi ki bağımsız mahkemeler var.

Ülkemizde, ceza infaz kanununda problemler olduğu bilinen bir gerçek. Değiştirilmesi sürekli gündemde fakat ne zaman değişir Allah bilir. Onlarca sabıkası olan suçlu ve yeni suç işlemesi muhtemel tipler saatli bomba gibi insanların arasında dolaşıyorlar. Doksan dokuz suç kaydı olan suç makinesi yüzüncü suçunun hatırı kalmasın diye aramızda dolaşıyor. "Allah iyilerle karşılaştırsın" duası sanki bu çağ için icat edilmiş. Kötüyle karşılaştığınız zaman yapabileceğiniz bir şey yok zira.

Bizi, her şeyin kayıt altında olduğu bir çağa bilerek yönlendiren bir güç var. Kafamızda kameralarla dolaşmamızı, yaşadığımız dünyayı sürekli kaydetmemizi isteyen bir güç. Bu gücün, sözlerle ifade edilmeyen tehdidi de şu şekilde: Etrafını kaydet ki yarın başına bir şey geldiği zaman en azından sosyal medyaya düşmesi ve birileri tarafından gündemde tutulması ihtimali olsun. Otomobilinde kamera olsun, kafanın üzerinde bir kamera olsun, koyabileceğin her yerde kayıt yapan bir kameran olsun. Yeni iş fikri arayanlara bir katkım olsun: Yaka kamerası. Bu işin bir sonraki adımı herkesin her adımının kamera ile kaydedilmesi. Böylelikle Büyük Veri toplamak da insanları istenen yöne doğru manipüle etmek de hiç olmadığı kadar kolay olacak. Milyarlarca videoyu sürekli analiz eden yapay zekâ modelleri, bu analizlerden sürekli veri üreten başka yapay zekâ modelleri ve hiçbir zaman özgür olamayacak milyarlarca insanlık bir sürü.

İnsanlığın bu kadar kontrol altına alındığı başka bir zaman dilimi yaşanmadı. Milyonlarca insanın bir anda fikir değiştirdiğine şahit olup şaşırıyorum. Bir kişiyi anlarım, yüz kişiyi anlarım, on binleri bile anlayabilirim fakat milyonlar bir bakıyorsunuz fikir değiştiriyor. Hepsi de Büyük Veri analizi sonuçları ile yapılan telkinlerin başarısı. Telkine çok açık olan insan türü herkesin elinde olan telefonlar sayesinde uyuşmuş bir şekilde kendisine söylenene hak veriyor. Sosyal medyada rastlanan adli vakalarda da topluluğun mantıklı analiz yapabildiğine inanmıyorum. Bir sokak kavgasının görüntülerine bakıp olayı büyüterek bakanlık seviyelerine kadar duyuruyorlar fakat kimsenin aklına, kameraların dışında yaşanan hayat gelmiyor. Şu anda ülkenin dört bir yanında kameraların görmediği yerlerde çok büyük haksızlıklar yaşanıyor. Bir tane haksızlığa tepki veren sosyal medya kullanıcıları suç kaydı doksan dokuz olan o adamın tutuklandığını görünce içten içe ferahlıyor ve adalete yönelik bir çabalarının olduğuna inanıyorlar. Kameraların görmediği yerlerde yapılan haksızlıklar, şiddet, tecavüz, gasp gibi olaylar yapanın yanına kar kaldığı gibi, sosyal medya sayesinde tutuklanan o doksan dokuz suçlu sabıkalı da yüzüncü suçu işlesin diye hemen salıveriliyor.