“Etiketleme” kavramı çoğu zaman psikolojide olumsuz çağrışımlar yapar (çocuğa “tembel” demek gibi), fakat bizim bahsettiğimiz “pozitif etiketleme” yani eşe değerli hissettirecek güzel sıfatlar vermek, aslında psikolojik olarak çok güçlü bir yöntemdir. Gelin, bu konuyu hem bilimsel temelde, hem de hikmetli bir anlatımla inceleyelim.
Eşi Değerli Kılmak: Pozitif Etiketleme Yöntemi
İnsanın en temel psikolojik ihtiyacı, değer görmek ve değerli hissetmektir. Aile içinde eşler birbirlerine sürekli “sen önemlisin, sen değerlisin” mesajını verdiklerinde, hem ilişkilerinde güven inşa ederler hem de duygusal bağlarını güçlendirirler. İşte bu noktada “etiketleme yöntemi” güçlü bir araçtır.
1. Etiketlemenin Psikolojik Temeli
a. Bilişsel Psikoloji ve Şemalar
Her insan, kendisiyle ilgili zihninde “şemalar” taşır. Bir eşine “sen benim için güven kaynağısın” dediğinde, bu etiket onun zihninde kendini güvenilir bir insan olarak görmesine yol açar. Böylece davranışlarını da bu etikete uygun hâle getirir.
b. Kendini Gerçekleştiren Kehanet (Self-Fulfilling Prophecy)
Psikolojide önemli bir kural vardır: Birine sürekli belli bir özellik atfederseniz, kişi zamanla o beklentiye uygun davranmaya başlar. Eşine “sen çok sabırlısın” dediğinde, o eş sabırlı davranışlar göstermeye daha yatkın olur.
c. Nörobilimsel Temel
Beyin, sürekli tekrar edilen etiketleri bir “kimlik” olarak kodlar. Olumlu etiketler (örneğin “merhametli”, “çalışkan”, “sadık”) beynin ödül merkezini harekete geçirir. Dopamin salgısı artar, kişi bu etiketi sürdürmekten haz alır.
2. Etiketleme Yöntemi Ailede Nasıl Kullanılır?
Güzel Sıfatlar Vermek:
“Sen çok ince düşünen bir eşsin.”
“Seninle huzur buluyorum.”
“Sen benim sığınağımsın.”
Çerçeve Çizmek:
Eşine, onun belli bir davranışını öne çıkaran bir “çerçeve” çiz. Mesela; bir tartışmadan sonra, “Sen aslında çok yapıcı bir insansın, şimdi de öyle davranacağını biliyorum.” dediğinde, eşin kendini o çerçeveye uydurmaya çalışır.
Olumsuz Etiketlerden Kaçınmak:
“Sen zaten böylesin” gibi yıkıcı etiketler, eşin benlik algısını zedeler. Olumlu etiketleme ise tam tersi, onu yükseltir.
Sık Tekrar Etmek:
Bir etiketin davranışa dönüşmesi için tekrar gerekir. Arada bir söylenmiş iltifat unutulabilir; ama sık sık tekrar eden olumlu etiketler, kalıcı kimlik hâline gelir.
3. Hikmetli Bakış
Sevgi, sadece kalpte saklanan bir duygu değil, dille ve tavırla da beslenmesi gereken bir bağdır.
Eşine “güzel”, “kıymetli”, “merhametli”, “yoldaş” gibi etiketler yapıştırdığında aslında sadece onu değil, kendini de güzelleştiriyorsun. Çünkü eşini değerli kılmak, kendi evliliğini değerli kılmaktır.
Kur’an da aslında eşleri birbirine güzel etiketlerle konumlandırır:
“هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ”
“Onlar sizin için bir elbise, siz de onlar için bir elbisesiniz.” (Bakara 2/187)
Yani eşler, birbirinin örtüsü, güzelliği, koruyucusu, tamamlayıcısıdır. Bu, en güçlü
20 Güzel Etiket
Sadık yoldaşım
Güven kaynağım
Sığınağım
Hayat arkadaşım
Evin direği
Huzur limanım
En iyi dostum
Dert ortağım
Sevgi dolu kalbim
Ailemizin kahramanı
Vicdanımın sesi
Merhamet sahibim
Şefkat elçim
Hayatımın hediyesi
Zor günlerimin desteği
Sabır taşı
Neşem ve gülüşüm
Dayanağım
Kader yol arkadaşım
Allah’ın bana emaneti
Bu etiketleri dönüşümlü olarak kullanman önemli. Aynı gün içinde hepsini söylemene gerek yok. Gündelik hayatta eşinin bir davranışını gördüğünde, ona uygun bir etiketi seçip doğal bir şekilde söylemen, çok daha etkili olur.
Mesela:
Sana çay getirdiğinde: “Sen benim şefkat elçimsin.”
Yorulduğunda ama yine de işini yaptığı zaman: “Gerçekten evimizin direğisin.”
Bir tartışmayı olgunlukla kapattığında: “Sabır taşım sensin.”
Sonuç
Eşine güzel etiketler yapıştırmak, sadece bir iltifat değil, psikolojik bir iyileştirme yöntemidir.
Beyinde olumlu kimlik inşa eder.
Davranışları değiştirir.
Bağı güçlendirir.
İlişkiyi değerli kılar.
Öyleyse, her eş şunu hatırlamalıdır:
Eşine verdiğin etiket, onun aynası olur. O aynada ne görüyorsa, sana da öyle yansır.
