Mali Müşavirlerin E-Defter Berat Cezaları ile Dizayn Edilmesi

3568 Sayılı Kanun Hükümlerine göre 01.01.1989 tarihinden bu yana Yasal statüye göre görev yapmakta olan “SM, SMMM ve YMM” Serbest gurubu içerisinde özellikle “SM ve SMMM” Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir AB, ABD, İskandinal ve Gelişmekte olan Ülkelerde uygulanan Müktesebat haklar ile Maliye, Vergi Mükellefleri ile Kamuoyu nezdinde de hak ettiği prestiji elde edemeyerek gece yarısı uygulanan “…Kanun, (KHK) Kanun Hükmünde Kararname, Genelge, Tebliğ, Genel Tebliğ ve sair uygulamalar ile angarya uygulamalarına tabi tutularak Mali, Hukuki, İdari ve Cezai anlamda haksız yere cezalandırılmaları izahtan varestedir.

Ülkemizdeki çeşitli kurum, kuruluş ve bağlı birimlerin tüm iş yükü yükletilerek bedava hizmet alınan meslek mensupları, angarya iş yükü ile strese maruz bırakılarak masa başında kalp krizi geçirdiği ve cenazesi olması halinde dahi bilgisayar başında kalkmadan “…bildirge, beyanname ve çeşitli angaryaları mükellefleri adına beyan ederek Devletin Vergi Tahakkuk ve Tahsilatında %85 varan oranda katkı sunan cefakar SM ve SMMM’ler neyin bedelini ödüyor.?

Meslek Mensupları; UZLAŞTIRMA, ARABULUCU, TAHKİM, DENETÇİ, YEŞİL PASAPORT, SİLAH TAŞIMA RUHSATI, MALİ TATİL, VERGİ MUAFİYETİ gibi Hukuki, Sosyal ve Yaşamsal Müktesebat haklardan Mahrum bırakılan Yasal hak ve yetkileri elinden alınarak barolara verilen SM ve SMMM’lerin haksız yere cezalandırılmalarının izahı nedir.?

Angarya Uygulamalara maruz kalan SM ve SMMM’lerin E-Defter Beratı uygulaması nedeniyle maruz kaldığı Cezai Uygulama; ELEKTRONİK DEFTER GENEL TEBLİĞİ 1.2 maddesinde açıkça yukarıda yer alan VUK mük.242/2. maddesi dayanak gösterilmiştir. Tebliğ’in ilgili bazı maddeleri; 4.3.1 “Bu Tebliğ kapsamında e-Defter uygulamasına dâhil olanlar, edefter.gov.tr adresinde duyurulan format ve standartlara uygun olarak aylık dönemler itibarıyla e-Defterlerini oluşturmaya ve saklamaya başlayacaklardır…..Bu mükelleflerin kağıt ortamında tuttukları defterler hiç tutulmamış sayılır.” 4.3.3. “e-Defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayına ait beratın alınması açılış onayı, son ayına ait beratın alınması kapanış onayı, diğer aylara ait beratların alınması ise ilgili aylara ait defterlerin noter onayı yerine geçer.” 6.8 maddesinde “e-Defter uygulamasına dâhil olan mükelleflerin, Tebliğin (4.3.4) numaralı fıkrasında belirtilen sürelerde e-Defter ve berat dosyalarını, oluşturmaması, imzalamaması/onaylamaması veya oluşturulan e-Defter dosyaları ve/veya bunlara ait berat dosyalarının Başkanlığın onayına sunulmak üzere Başkanlık sistemlerine yüklenmemesi ya da süresinden sonra yüklenmesi halinde, diğer vergisel yükümlülükler ile birlikte Vergi Usul Kanununda öngörülen cezai hükümler uygulanır.

MESLEK MENSUPLARI İLE İDARENİN UYMASI -UYGULAMASI GEREKEN HUSUSLAR :

-e-Defter oluşturulurken, bu Tebliğde belirtilmeyen hususlarda süreler başta olmak üzere 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda yer alan hükümlere uyulması zorunludur. –

Bu Tebliğde yer alan usul ve esaslara aykırı biçimde e-Defter oluşturan veya oluşturdukları e-Defterleri ve bunlarla ilişkili berat dosyaları ile muhasebe fişlerini yetkili makamların isteği üzerine ibraz etmeyenler hakkında, işledikleri fiile göre Vergi Usul Kanununun ve Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. –

e-Defter tutanlar bu Tebliğ çerçevesinde oluşturdukları e-Defterlerde yer verdikleri bilgilerin gerçek duruma uygunluğunu sağlamaktan sorumlu olup, bu kapsamda Başkanlığın herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. e-Defter beratı, e-Defterlerin değişmezliğini ispat etmeye yönelik olup, e-Defterlerin içeriğine yönelik bir onayı ifade etmemektedir. –

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı gerek görmesi halinde, bu Tebliğde belirlenen esaslar ile sınırlı olmak üzere, uygulamadan yararlananların, e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratörlerin ve uyumluluk onayı verilen yazılım firmalarının bilgi işlem sistemlerini ve/veya yazılım sistemlerini denetleme veya denetlettirme yetkisine sahiptir. e-Defter tutanlar, e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratörler ve uyumluluk onayı verilen yazılım firmaları bu denetimler sırasında, gerekli her türlü imkânı (uygun donanım ve yazılımlar, terminallere ulaşım izinleri ve uzman personel gibi) sağlamak zorundadır. Bu kapsamdaki denetim yetkisi mahallinde kullanılabileceği gibi, bu süreçte uzaktan erişim yöntemlerinin kullanılması da istenilebilir.

Uyumluluk testini geçen yazılımların gerekli şartları sürekli olarak taşımaları için bu yazılımların üreticilerinin ve kullanıcılarının gerekli önlemleri almaları zorunludur. Başkanlıkça yapılan kontroller sonrasında uyumlu yazılımlarda tespit edilen eksikliklerin ilgili yazılımcı tarafından giderilmesi amacıyla Başkanlık nezdinde yapılan testlerde belirtilen eksikliklerin belirlenen sürede giderilmemesi halinde; uyumlu yazılım yetkisi belirli süre askıya alınabilir veya uyumlu yazılım izni iptal edilebilir.

Bu Tebliğ kapsamında e-Defter uygulamasına dâhil olanlar, e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratörler ve uyumluluk onayı verilen yazılım firmalarının, bilgi işlem sistemini oluşturan yazılım, donanım, dosya, dokümantasyon ve benzeri unsurları, hiçbir şekilde kısmen veya tamamen denetim elemanlarının veya Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığınca görevlendirilecek personelin erişimini ve denetlemesini engelleyecek bir sözleşme veya lisansa konu edemez.

e-Defter uygulamasına dâhil olan mükelleflerin, Tebliğin (4.3) numaralı bölümünün (ç) bendinde belirtilen sürelerde e-Defter ve berat dosyalarını, oluşturmaması, imzalamaması/onaylamaması veya oluşturulan e-Defter dosyaları ve/veya bunlara ait berat dosyalarının Başkanlığın onayına sunulmak üzere Başkanlık sistemlerine yüklememesi ya da süresinden sonra yüklenmesi halinde, diğer vergisel yükümlülükler ile birlikte Vergi Usul Kanununda öngörülen cezai hükümler uygulanır. Şeklindedir.

CEZALARIN UYGULANMASI

Yukarıda yer verdiğimiz hükümlerin topluca değerlendirilmesinden çıkarılan sonuçları özetlemek gerekirse; Yevmiye ve Envanter defterinin vergi mevzuatı kapsamında açılış onayına tabii olduğu, defter-i kebir yönüyle bir zorunluluk olmadığı, TTK gereği yasal defterlerin açılış tasdikine tabii olduğu ve sadece yevmiye defterinin kapanış tasdikinin zorunlu olduğu, elektronik defter beratlarının alınmasının tasdik hükmünde olduğu, tasdikin her iki kanunda da yıllık bazda düzenlenmiş olduğu, VUK 226/A maddesine göre beratların alınmaması halinde defter tasdik ettirilmemiş sayılacağı hususları tespit edilmektedir. Bu durumda defter tasdik ettirmemenin cezası açıkça I. ve II.derece usulsüzlükler arasında sayılmış olduğundan uygulanması gereken cezanın VUK 352.maddeye göre tespit edilmesi gerektiğidir.

CEZA MİKTARI VE YETKİ

Maliye Bakanlığı VUK Mük.242 madde ile elektronik defterlere ilişkin usul ve esaslar belirleme yetkisine haizdir. Bu noktada herhangi bir tartışma yoktur. Ancak tartışılması gereken nokta bu usul ve esas belirleme yetkisinin anlamı ve kapsamıdır. Nitekim TTK 64/3.maddesi ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı bu hususta müştereken yetkili kılınmıştır. Çıkarılan tebliğ müşterek tebliğdir. Her iki kanunda sadece açılış ve/veya kapanış tasdikleri düzenlenmiştir. İlgili kanunların yasal defterlere özgü maddeleri incelendiğinde defterlerin yıllık esasa (hesap yılı) göre düzenlendiği ve tasdik hükümlerinin de buna göre tanzim edildiği görülmektedir. Bu halde Bakanlıkların usul ve esas belirleme yetkisinin sınırı kanuni düzenlemeler olmalıdır. Bu çerçeve içerisinde Bakanlıklar elektronik defterlerin onaylanması usullerini, şeklini, tasdik işleminin yapılma zamanlarını belirlemeye yetkilidir. Bunda herhangi bir beis yoktur. Fakat, ilave tasdik hükümleri getirmeye, açılış ve kapanış onayları dışında ara tasdik dönemleri belirlemeye, tasdike tabii olmayan defterleri ilgili mevzuata aykırı olarak tasdik zorunluluğu içerisine almaya ve bunlara ceza tanımlamaya yetkili olduğunu, bir hukuk devleti içerisinde savunmak mümkün değildir.

Bu nedenle; Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4.3.3 maddesinde yer alan “… diğer aylara ait beratların alınması ise ilgili aylara ait defterlerin noter onayı yerine geçer “ hükmü oldukça tartışmalıdır. Aylık tasdik dönemi, ne VUK’da ne de TTK’da öngörülmemiş bir tasdik türü ve zamanıdır. Hatta TTK 64/3.maddesi son cümlesinde açıkça sadece onay yenileme ile açılış ve kapanış onayından bahsetmektedir. Bu nedenle aylık berat alınması yükümlülüğü getirilmesinin yasal dayanağı tartışılmalıdır. Çünkü berat alınmasının açıkça tasdik hükmünde olduğu düzenlenmiştir. Tasdik kavramının ise kanunlarda yıllık açılış ve kapanış ile sınırlı olduğu düşünüldüğünde aylık berat (tasdik) hükmü getirmeye Bakanlıklar yetkili değildir. Üstelik defter-i kebir yönü ile VUK da herhangi bir tasdik zorunluluğu bulunmadığından Maliye Bakanlığı’nın ceza kesme yetkisi dahi yoktur. TTK 562.madde hükmü bu yönde bir yetki vermemektedir.

Cezalara maruz kalan SM, SMMM’ler ile Vergi Mükelleflerinin, Yargı yoluna başvurmak suretiyle, Maruz kaldıkları Cezaların kaldırılması istemiyle dava açmaları elzemdir. Nitekim; Bu türden Hukuka aykırı idari uygulamaların Mahkeme İlamları ile iptal edilerek hükümsüz bırakıldığı açıktır.

Uzun süre ara verdiğimiz köşe yazılarımıza kaldığımız yerden devam etmek suretiyle, 5187 sayılı Basın Kanunu hükümleri ile 27 Mayıs 2022 tarihli Basın Ahlak Esasları Kararı gereği, Sağlığımız elverdiği surece Köşe yazılarımız ile Kamuoyunu bilgilendirmeye devam edeceğiz.