Şap salgını üreticiyi çaresiz bıraktı! Zarar telafi edilmeli…
Malatya Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ergül Günaydın, şap hastalığı mağduru üreticiler için faizsiz kredi verilmesini ve mevcut kredi borçlarının bir yıl süreyle faizsiz olarak ertelenmesini talep etti.
Kurban Bayramı'nın ardından ülke genelinde hızla yayılan şap hastalığı, hayvan üreticilerini çaresiz bıraktı. üretici kayıpları en aza indirmek için yoğun mücadele ederken, Pahalı ilaç ve veteriner hizmetleri nedeniyle geciken önlemler de ağır sonuçlar doğuruyor. Malatya Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ergül Günaydın ise hastalığın ülke genelinde olduğu gibi Malatya'da da yayılarak üreticileri büyük bir ekonomik zarara uğrattığını ifade etti.
Şap Hastalığıyla Mücadele Eden İşletmeler Mevcut
Birliğe üye olan işletmelerde de şap hastalığıyla mücadelenin sürdüğünü vurgulayan Günaydın, “Birlik olarak hastalıkla ilgili herhangi bir müdahalemiz söz konusu değil. Üyelerimizden bu tür sıkıntıları olan işletmeler var. Şapın olduğu işletmelerde verim kaybı ile ilgili ciddi bir sıkıntı söz konusu. Türkiye genelinde böyle, sadece ilimize mahsus değil. Hastalık ciddi bir kayba neden oldu ve şap hastalığı hâlen devam ediyor.” dedi.
Hastalık Nasıl Yayıldı?
Hastalığın Kurban Bayaramı’nın ardından hızla yayıldığını hatırlatan Günaydın, hastalığın yayılmaya devam ettiğini belirterek şunları söyledi:
“İran'da yayıldı ilk olarak. Ondan sonra o bölgeden yurda yayılmaya başlıyor. O dönem Hakkâri’de çıktı. Oradan Türkiye geneline doğru yayıldı. Tabii o ara Kurban Bayramı dönemiydi. Mayıs ayına kadar herhangi bir müdahale yapılamıyor Kurban Bayramı’ndan dolayı. Bu nedenle ülke geneline yayılmaya başladı. Daha sonra bakanlık tarafından ciddi bir aşılama programıyla müdahale edildi. Halen ülkemizin hemen hemen farklı illerinde ciddi bir hastalık yayılımı var. “
2026 Hayvancılığı Zorlayacak
Hastalık nedeniyle hayvanlarda et ve sütün yanında döl veriminde de kayıpların mevcut olduğunu dile getiren Günaydın, 2026 yılının hayvancılık anlamında zor bir dönem olacağını ifade etti. 2026’da ithal danada artış yaşanabileceğini aktaran Günaydın, “SAT-1 tipi şap hastalığı yeni bir tip. İşletmelerde iki defa aşılanan hayvanlar hafif atlatıyor ama aşı yapılmayıp ya da hayvana ikinci aşısını 21 ay arayla yapıldığı zaman ciddi sıkıntılar mevcut. Şapın girdiği işletmelerde durum ağır geçiyor. Özellikle verim kaybı ciddi bir problem. Hayvanlarda et, süt, aynı zamanda döl verimi, buzağı ölümleri ile ilgili ciddi bir sıkıntı söz konusu olmaktadır. Bu da 2026 yılının hayvancılık anlamında zor geçeceğini gösteriyor. Çünkü buzağı kayıpları çok ciddi şekilde olduğu için yani şaplı hayvan tamamen bir derin kemik kalıyor. Toparlanması biraz uzun sürdüğünden buzağı kaybından ziyade bir de Hayvanın döl verimi ile ilgili ciddi bir kayıp söz konusu oluyor. Ondan dolayı 2026'da muhtemelen yine besilik ithal dana artacak. “ diye konuştu.
Üretici Zarar Ediyor
Mazot fiyatı nedeniyle üreticinin süt satışında zarar ettiğini kaydeden Günaydın, şap hastalığıyla birlikte üreticinin daha da zor duruma düştüğünü belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Şu an üretici süt fiyatları nedeniyle zarar ediyor. Karı bırakın girdiler çok yüksek. Özellikle 1 litre mazotun 60 küsur lira olduğu yerde bir yerden bir yere ham madde nakliyatında bile veya yemde ciddi bir külfet oluşturduğu için şu an ciddi bir sıkıntı. Üretici bu anlamda çok ciddi bir şekilde eziliyor. Ciddi bir şekilde rekabet edemiyor. Aynı zamanda da zarar ediyor. Et de yine aynı şekilde. Yani kafa kafa bile değil. Kafa kafa olmuş olsa bile üreticilerimiz gerçekten sıkıntı etmeyecek. Ciddi bir şekilde zarar ediyor şu an için. Üreticilerin şapla ilgili riskten dolayı, tam yetişmemiş hayvanları götürüp kestirmeleri söz konusu olabiliyor. İşletmesindeki hayvanları hastalık girmeden götürüp kestirmiş olabilirler.”
Toparlanma Bir Yılı Bulur
Kayıp telafisinin zaman alacağını vurgulayan Günaydın, “Şap hastalığının işletmelere verdiği zarar sonrası kayıpların telafisi uzun bir zaman alacaktır. Hastalığın girdiği bir işletmede hayvanların eski sağlık ve verimine kavuşması tahmini olarak üç ila dört aylık bir zaman dilimini gerektiriyor. Özellikle süt sığırcılığı yapan ve ciddi vakaların yaşandığı işletmelerde ise durum daha ağırdır. Süt veriminin toparlanması için neredeyse bir laktasyon (sağım dönemi) feda edilmek zorunda kalınacak. Bu hayvanlardan yeni bir buzağılama dönemine kadar yüksek verim almak mümkün olmayacak. şap hastalığından etkilenen işletmelerin tam anlamıyla toparlanması ve normal verim düzeyine ulaşması yaklaşık bir yıldan önce mümkün görünmüyor.” diye konuştu.
Üreticiye Destek Verilmeli
Hayvanlarını kaybeden, pahalı ilaç ve veteriner hizmetlerini karşılamakta zorlanan üreticilere faizsiz kredi verilmesini talep ettiklerini söyleyen Günaydın, şu şekilde konuştu:
“İşletmelere giriş çıkışlarda yetiştiricilerimizin dikkat etmeleri gerekiyor. Çünkü çok yaygın bir hastalık. İlimizde 2023 yılında meydana gelen depremler ve bu yıl kayısının donla ilgili %100'e varan bir hasarı ve onun akabinde hayvancılık yapan işletmelerimizde şaptan dolayı ciddi bir kayıp söz konusu. Üretici gerçekten çok mağdur oldu. Malatya’da hayvan işletmelerinde şapla ilgili ciddi bir mağduriyet yaşanıyor. Yüksek fiyatlı ilaç ve veteriner parası üreticiyi daha da zorluyor. Bu nedenle birlik olarak, üreticilere faizsiz kredi verilmesini ve mevcut kredilerin faizsiz bir şekilde ertelenmesini istiyoruz.”
Bakmadan Geçme
