Malatyalıların DASK İçin Başvurduğu Yöntemler Ortaya Çıktı: Para Alabilmek İçin Neler Yapılıyor?

6 Şubat depremleri sonrası sonra doğal afet sigortasının önemi bir kez daha anlaşıldı. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), deprem sonrası ihbarları almaya başladı ve depremzedelere ödemelerini gerçekleştirdi. Peki depremler sonrası Malatyalı vatandaşların doğal afet sigortasına talepleri arttı mı? DASK doğal afetler sonrası yeteri kadar ödeme gerçekleştirdi mi? Doğal afet sigortası yapmak isteyen vatandaşlar ne kadar ödeyecek? Tüm bu ve buna benzer soruları malatyanethaber.com.tr’e olarak Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Aracılık Hizmetleri Şirket Müdürü Özlem Yıldırım’a sorduk. Yıldırım ile yaptığımız sohbetten kesitler.

6 Şubat depremlerinden en çok etkilenen illerden olan Malatya’da Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) ile ilgili merak edilenleri Aracılık Hizmetleri Şirket Müdürü Özlem Yıldırım, Asrın Felaketi olarak adlandırılan Kahramanmaraş merkezli depremlerden en çok etkilenen illerden olan Malatya’da depremden sonraki süreçte DASK’ın yapmış olduğu faaliyetler ve ödenekleri anlattı.

Malatya’nın Kale ilçesinde meydana gelen deprem sonrasında kayıtlara ‘Artçı deprem’ olarak geçtiğini vurgulayan Yıldırım, yaşanan artçı depremler sonrasında evlerinde onarım yapmayan vatandaşlar en son Malatya’nın Kale ilçesinde meydana gelen deprem sonrasında DASK’tan ödenek alabilmek için evlerini onarım yapmış gibi göstermeye çalışarak eksperleri yanıltmaya çalıştıklarını iddia etti.

6 Şubat’tan sonra DASK her yere yetişmeye çalıştı

NETHABER: 6 Şubat Depremleri Sonrasında DASK’ta Süreç Nasıl İlerledi?

Aracılık Hizmetleri Şirket Müdürü Özlem Yıldırım: 6 Şubat'tan sonra DASK gerçekten bütün her yere yetişmeye çalıştı. İlk işte buraya konteyner kurdular. İnsanların sorunlarını çözmeye çalıştılar. O süreçte ellerinden geldikçe yardımcı olmaya çalıştılar. Hatta ilk süreçte insanların ellerinde paraları olmadığı için yüzde 15'lik bir ödemelerini yaptılar. Daha sonra dosya açıp eksper atamalarını yaptılar. Geri kalan kısımlarını yatırdılar. Muafiyet bedellerini yatırdılar.

İnsanlar depremi daha önce hiç yaşamadıklarından dolayı ne yapacaklarını bilmediler. Bilmedikleri için bir çözüm yolu aradılar. İletişim kurmaya çalıştılar? Alo 125’i aradılar ama 125'te de çalışan insanların yeterince bilgiye sahip olduğunu düşünmüyorum. Çünkü onları sonuçta müşteri temsilcisi gibi düşünün. Sadece dosya açabiliyorlar. Ellerinde yeterince bir ekran olmadıkları için insanlar sadece dosya açmakla yardımcı olabilirler. DASK belki biliyorsunuzdur. Malatya Kongre Kültür Merkezi'nin önüne konteyner kurdu orada insanlara yardımcı olmaya çalıştılar. Yani yeterince yardımcı olduklarını düşünüyorum.

Depremler artçı deprem olarak kayıtlarına geçti

NETHABER: Deprem Bölgesinde DASK Ödemeleri Devam Ediyor Mu?

Müdür Özlem Yıldırım: 6 Şubat depreminden sonra 5.2 ve 5.3 depremleri oldu ve bu depremler artçı deprem olarak kayıtlarına geçti. En son Kale’deki deprem 5.2 depremi oldu. Bunlar hepsi artçı olarak değerlendirildi. Daha öncesinde Şubat depreminde hasar almış bir ev az hasarlıyken ondan sonra 5.2 de 5.3'te çok büyük bir ağır hasar olarak almadı binalar. Ufak boya çatlakları olarak sistemlere girildi. Ödemeler çıktı.
Eskiden ödemeler poliçe üzerinde yüzde 2 muafiyet bedeli var. DASK devlete bağlı olduğu için onu kanun sabit yüzde 2 eksperler gelip hasar yazdıkları zaman poliçe bedelleri üzerinden atıyorum. 30.000 TL hasar yazdıysa poliçe bedeli yüzde 2'si muafiyet olduğunda insanların çoğunun eline ya para geçti ya da geçmedi.

DASK'ın uyguladığı muafiyet bedelinden kaynaklı çok aşırı bir ödeme alamadılar. İnsanlarımız şöyle bir şey de yaptı. Evleri çatladı onarım yapmadılar. 5.2'de para aldılar. Ondan sonra tekrar bir deprem oldu. 5.3 ondan sonra tekrardan bir dosya açtırdılar tekrardan eksper ataması oldu kendilerine. Ama bu defa onarımı yapmadığı için DASK ödemesini yapmadı. Onarımı yapılmamış bir yerin ödemesini yapmadığı için de insanlar şöyle bir şeye girdi. Biz onarımını yaptık. Eksperlere bu defa yanıltmaya çalıştılar. Onarım yapılmadığı halde onarım yapıldı deyip, DASK üzerinden para almaya çalıştılar.

Çünkü Malatya’da insanlar daha öncesinde bilgisizdi. 6 Şubat depreminden sonra DASK’tan nasıl para alınır? Yöntemini çok iyi buldular. Bütün illerde böyle zaten bizim insanız bir kere öğrendim mi? Sıcak para geldi mi? İstiyorlar ki sürekli para gelsin. Böyle olunca da ödemeler çıkmadı. Eksperler ödeme yazmadı. Yazmayınca da bu defa insanlar memnun olamadı.

Sigortamı niye yaptırıyorum, yarın öbür gün bir depremde hasar aldığı zaman ödeme alayım diye ben yaptırmayacağım diye düşüncelere kapılıyorlar ama DASK sadece ev çatlakları için değil yarın öbür gün ağır hasar ya da orta hasar olduğu zaman, ağır hasarda poliçe beledinin tamamının ödemesi yapıyor.

Orta hasar durumunda da yarısının bedelini ödüyor ama insanlar bunu bu şekil düşünmüyor. Ev çatlağına para vermedi. Ben ödeme alamadım bir daha yaptırmayacağım böyle bir düşünceye de giriyorlar. Aslında bu yanlış neden diyeceksin? Sadece çatlak olarak görülmemesi lazım. Malatya gerçekten büyük bir deprem bölgesi içerisinde yarın ne olacağı belli değil. Binalarımız yorgun. Büyük bir deprem olduğu zaman 6 büyüklüğünde ya da 7’ye yakın olduğu zaman çoğu bina bunu kaldıracak potansiyelde değil ama insanlar bunu düşünmüyorlar.

DASK Poliçe Bedelinin Tamamının Ödemesini Yaptı

NETHABER: DASK Ödenen Ücretleri Geri İstiyor Mu?

Yıldırım: Bina ağır hasarlıydı. DASK poliçe bedelinin tamamının ödemesini yaptı. Sonrada ağır hasarlı bina orta hasara döndü. Orta hasarlı binalar ise, az hasara döndü. Bina ağır hasardan orta hasara dönmüşse, 200 Bin TL’sini poliçe bedeli varsa 200 Bin TL’sini ödemişse orta hasara döndüyse onun yarısını tekrardan DASK isteme talebinde bulunuyor. Çünkü evi şu an orta hasara dönmüş poliçe bedelinin yarısını alma hakkı var. O yüzden 100 Bin TL’sini talep ediyor.

Eğer orta hasardaysa yine poliçesi misal söylüyorum. 200 Bin TL ondan sonra 200 Bin TL’nin yarısını ödemiş orta hasarda 100 Bin TL ödemiş ama evi az hasara dönmüş. O az hasara döndüğü için poliçe bedelini yüzde 15'in ödemesini DASK geri kalanını talep ediyor.

Eksper ataması olmamış evin ağır hasar olduğu için, orta hasar olduğu için ödemelerin tamamı ödenmiş. Tekrardan ödemeler talep edilince vatandaşlar diyor ki? Evime 100 Bin TL masraf yapmışım ya da atıyorum. 200 Bin TL masraf yapmışım benim yüzde 15 bedelim. 30 Bin TL geliyor. 20 Bin TL geliyor misal. Bu benim masrafımı kurtarmıyor kurtarmadığı için de insanlar bu defa o parayı ödemek istemiyorlar. Kimi ödüyor kimi ödemiyor? Bundan dolayı da büyük bir ihtimal mahkemelik olabilme potansiyelleri var. Çünkü insanlar şikayetçi olabilecekler. Hem bir konuda DASK haklı. Belli bir noktada insanlarımız da haklı. Çünkü mağduriyet yaşadılar aldıkları paraları onarımına verdiler. Bu defa şu an ellerinde para kalmadı ama DASK’ta o paraları talep ettiği için insanlar birazcık sıkıntı yaşayacak ki yaşıyorlar.

Vatandaşlar DASK Yaptırmıyor!

NETHABER: Son Yaşanan Kale Merkezli Deprem Sonrası DASK Talebinde Bir Artış Oldu Mu?

Yıldırım: Eskiden deprem olduğu zaman insanlar bir hafta boyunca gelip DASK yaptırıyorlardı. Ama bu 5.9'dan sonra insanlarımızdan DASK yaptıran olmadı. 
İnsanların tedirginlikleri var belki de. 5.2, 5.3 büyüklüğünde gerçekleşen depremlerde ödeme alamadıkları için az ödeme aldıkları için belki kendilerini tatmin de etmemiş olabilir. Ondan dolayı da bir artış olduğunu görmedim. Ama dediğim gibi böyle paraya önem verip, ikilemde kalan insanların yaptırmıyorlar poliçelerini.

‘2 Bin Küsür Vermek Yerine 950 TL Vermek Daha Cazip Geliyor’

NETHABER: Vatandaşlar Doğal Afet Sigortası Yaptırırken Nelere Dikkat Etmeli?

Özlem Yıldırım: DASK yaptırırken evin metrekaresinin brüt üzerinden yapılması önemli çünkü yarın öbür gün bir hasar olduğu zaman ağır hasar durumda ya da orta hasar durumunda eksik ödeme almamaları için metrekarenin düzgün girmeleri gerekiyor. Çünkü eksik girdikleri zaman yarın öbür gün bir hasar olduğun zaman ödemeleri de eksik almamaktalar.

Misal bir evi 50 metrekare olarak gösteriliyorsa 950 TL çıkıyor, 150 metrekare 2 Bin küsur çıkıyor. İnsanlar 2 Bin küsür vermek yerine 950 TL vermek daha cazip geliyor çünkü daha az ceplerinden para çıkıyor. Ceplerinde daha az para çıktığı zaman yarın öbür gün bir hasar olduğunda aslında deprem sigortanın parasını tamamını alacaklarını düşünüyorlar. Aslında öyle değil. Daha az para almış oluyorlar metrekareleri şu an 7 Bin 500 ile 7 Bin 600 küsür civarında olması gerekiyor. Metrekareye göre ödeme çıkıyor.

Vatandaş evine DASK yaptırıyor. 100 metrekare binası metrekaresi var. Bunun metresi 7 Bin küsurle çarpılıyor. 7.500 küsurle ama bu şimdi artık eskiden mesela ocak ayında güncelleme yapılıyordu. Daha öncesinde böyle güncelleme yoktu. Depremin olduğu sene ocak ayında çıktı. İnsanlar bu güncellemeleri yapmadıkları için metresini bir buçuktan zehilini yapmayanlar bir buçuk üzerinden aldı. Zehilini yapanlar 3 Bin TL üzerine aldım. Bundan dolayı da insanlar biraz sıkıntı yaşadı. DASK bu sorununda önüne geçti. 

Enflasyon oranı ekledi. Bugün sigortasını yaptırdı. 100 metrekaresi bina bedeli misal söylüyorum. 1 milyon 100 Bin TL yaptırdı. Beş ay sonra bir deprem olduğu zaman bu 1 milyon 100 üzerinden değil de enflasyon oranı eklendiği için onun üzerinden otomatik güncellenerek gidecek. Yani bu konuda insanlar mağdur olmamış olacak.