Malatya'yı zirai don vurdu… Fiyatlar uçtu ama Ege'de 'Kayısıya dönüp bakan yok'
Türkiye, dünya kayısı üretiminde lider konumda olmasına rağmen 2025 yılı baharında yaşanan zirai don felaketi, özellikle Malatya başta olmak üzere birçok üretim bölgesinde ciddi kayıplara yol açtı. Yaşanan don felaketi sonrasında Ege'de kayısı sadece dalında kalmakla yetinmedi bir de fiyat artışları sonrası kayısının yüzüne bakan olmayınca bu ne yaman çelişki dedirten durumlar yaşandı.
Dünya kuru kayısı üretiminde tartışmasız lider konumda bulunan ve "kayısının başkenti" olarak bilinen Malatya, 58 yıldır sürdürdüğü bu unvanı korumak için zorlu bir süreçten geçiyor. Şehrin ekonomisinin can damarı olan ve 50 binden fazla aileyi doğrudan etkileyen kayısı sektörü, son dönemde yaşanan iklimsel felaketler ve küresel pazar dönüşümleri nedeniyle ciddi bir sınav veriyor.
Türkiye’de 11 Nisan'ı 12 Nisan'a bağlayan gece 36 ilde zirai don felaketi yaşandı. Malatya’da da etkili kar yağışı sonrası yaşanan zirai don meyve bahçelerini vurdu. Gece saatlerinde kent genelinde hava sıcaklığının eksiye düşerek 3 ila 13 derecelerde seyretmesinin kayısı bahçeleri ile birlikte tüm meyve bahçelerine zarar gördü. Akçadağ, Arguvan, Battalgazi, Yazıhan, Yeşilyurt ve Hekimhan başta olmak üzere Malatya’da tüm ilçeleri etkiledi. Çağala dönemine giren kayısı ağaçlarında meyve dökülmeleri ve dallarda kırılmalar meydana geldi.
Malatya kayısısının küresel pazardaki rekabet gücünü koruması ve liderliğini sürdürmesi için iklim değişikliği, verimlilik ve pazar stratejileri konularında kapsamlı ve sürdürülebilir politikaların geliştirilmesi büyük önem taşıyor.
Manisaaktif.com.tr’de yer alan habere göre; Malatya'da milyonlarca kayısı ağacı zarar görürken Ege Bölgesi'nde ise ürün dalında kaldı. Bu durum, tarımsal üretim planlaması, lojistik ve piyasa dengeleri açısından önemli soruları gündeme getirdi.
Ege Bölgesi'nde, özellikle İzmir, Manisa ve Aydın çevresindeki kayısı üreticileri iklim koşullarının uygunluğu sayesinde verimli bir sezon geçirdi. Ancak Malatya'da zirai don olayı nedeniyle fiyatlar yükselirken Ege'deki üreticiler kayısıyı dalında bırakmak zorunda kaldı. Bir yanda ürün kıtlığı yaşanırken diğer yanda kayısıların dalında çürümesi büyük bir çelişki.
Görüştüğüm üreticiler, "Kayısıların dalında kalmasına üzülüyoruz. Toplayıp tüm mahalleye dağıtmaya çıktım, çoğu komşu 'Bizim de ağacımız var, başkalarına ver' diyerek geri çeviriyor. Bizim bölgemizde herkesin evinin önünde, bağında, bahçesinde kayısı ağacı var. Eminim ki büyük şehirlerde kayısı oldukça pahalı satılıyor ve insanlar alamıyor. Keza Malatya'da don olayı oldu, fiyatlar uçmuş. Bizim burada kayısıya dönüp bakan yok" diye sitem ettiler.
Gerçekten de kayısı, hem meyve suyu hem de kurusu değerli bir meyve. Memleketin kayısı üretimiyle meşhur ili de zirai don olayından etkilenmiş ama gelin görün ki Ege'de kayısıya dönüp bakan yok. Aynı şey dut meyvesinde de yaşanıyor, öyle değil mi? Bolluk içindeyiz ama israfa da razı olamayız. İnşallah bu soruna bir çare bulunur.