Malatya'da 30 Haziran'da sona erecek..! TMMOB'den tepki: | Süre uzatılmalı...

6 Şubat 2023 depremlerinin yıkıcı etkisini yaşayan Malatya'da, hak sahiplerine mali destek sağlamak amacıyla başlatılan Yerinde Dönüşüm modeliyle ilgili önemli bir tartışma yaşanıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın, yerinde dönüşüm başvuruları için 30 Haziran 2025 tarihine kadar tanzim edilen yapı ruhsatlarına ilişkin hibe ve kredi taleplerini değerlendireceğini duyurması, kentte büyük yankı uyandırdı. Bu kararın Şubat 2025 başlarında ilan edildiğini belirten TMMOB Malatya İl Koordinasyon Kurulu, yaptığı basın açıklamasında bu sürenin gerçekçi olmadığını vurguladı.

Dört buçuk ayda ruhsat almak imkansız

TMMOB Malatya İl Koordinasyon Kurulu, olağan dönemlerde bile ruhsat sürecinin ilk aşaması olan aplikasyon krokisi ve plankote işlemlerinden başlayıp, imar durumu başvurusu ve tüm sürecin tamamlanmasının dört buçuk aylık kısa bir sürede imkansız olduğunu belirtti. Açıklamada, ruhsat alma süreçlerinin en önemli teknik ayaklarının kamuda ve serbest olarak çalışan mühendis, mimar ve şehir plancısı meslektaşları olduğuna dikkat çekilerek, 'Süre kısıtlaması, meslektaşlarımızın her gün artan iş yoğunluğuna rağmen aynı azimle görevlerini layıkıyla yerine getirmeye gayret göstermeleri, inanılmaz bir kararlılığın ve sorumluluk duygunun göstergesidir. Ancak ne kadar özverili çalışılırsa çalışılsın belirlenen sürede ve malumunuz yoğunlukta ruhsatların yetişmesi mümkün değildir' ifadelerine yer verildi.

Hak kayıplarının önüne geçilmeli

Depremzede vatandaşlara tanınan yerinde dönüşüm hakkının, yaşamlarını yeniden kurabilmeleri açısından kritik öneme sahip olduğunu vurgulayan TMMOB, yaşanan travmalar, barınma sorunları, ekonomik belirsizlikler ve bürokratik zorluklar nedeniyle birçok vatandaşın ruhsat sürecini zamanında başlatamadığını ya da tamamlayamadığını belirtti. Kurul, sürenin sınırlanmasının, hak sahibi vatandaşların yerinde ve kalıcı bir yaşam kurma haklarının fiilen ellerinden alınması anlamına geldiğini savundu.

Yerinde dönüşüm sürecinin, toplumsal dayanışma, şehirlerin onarımı ve sosyal dokunun korunması açısından uzun vadeli ve kapsayıcı bir yaklaşımla ele alınması gerektiğinin altını çizen TMMOB, sürenin esnetilmesi ya da mağduriyetlerin giderilmesine yönelik yeni düzenlemelerin yapılmasının bir zorunluluk haline geldiğini dile getirdi.

Kredi ve hibe miktarları yetersiz kaldı

Basın açıklamasında, deprem sonrası hak sahibi vatandaşlara tanınan kredi ve hibe desteklerinin açıklanan tarihteki ekonomik göstergelere göre belirlendiği ancak aradan geçen sürede yaşanan yüksek enflasyonun inşaat maliyetlerinde ciddi artışlara yol açtığına dikkat çekildi. Kurul, demir, çimento, işçilik ve diğer yapı bileşenlerinin birim maliyetlerinin en az %100'ü aşan oranlarda arttığını belirterek, 'Bugün için 750 bin TL'lik bir konut yapım kredisi ve 750 bin TL'lik hibe miktarı ortalama bir konutun maliyetinin çok altında kalmakta; vatandaşları ya borçlanmaya ya da inşaatı durdurmaya zorlamaktadır' dedi. Bu durumun, dar gelirli depremzedelerin yerinde dönüşüm sürecine olan güvenini sarstığı vurgulandı.
TMMOB Malatya İl Koordinasyon Kurulu, yetkililere şu talepleri iletti:
Mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı hizmetleri; aceleci ve günü kurtarmaya yönelik yaklaşımlarla değil, planlı, bilimsel ve sürdürülebilir politikalarla yürütülmelidir.
Mevzuat karmaşası ve teknik belirsizlikler giderilmeli, meslektaşların karar verme konusunda rahatlaması sağlanmalıdır.
Depremzede vatandaşların mağduriyet yaşamaması için yerinde dönüşüm süresi uzatılmalı, hak kayıplarının önüne geçilmelidir.
Yerinde inşaat süreçlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için kredi ve hibe miktarları güncellenmesi elzemdir.